Spis treści
- Farba ceramiczna czy lateksowa?
- Co można malować farbą ceramiczną?
- Lotne związki organiczne w farbach ceramicznych
- Stopień połysku farby ceramicznej
- Jak malować farbą ceramiczną?
- Ile farby ceramicznej potrzeba na pomalowanie pokoju 20 m²?
Farba ceramiczna czy lateksowa?
Dobrze dobrana farba ma nie tylko odpowiedni kolor. Liczą się również cechy, które zapewnią spodziewany efekt we wnętrzach. Głównie chodzi o trwałość wymalowania, a więc podatność powłoki na czyszczenie, co często jest określane jako plamoodporność. Aby pomalowaną powierzchnię można było myć, a nawet szorować, bez ryzyka odbarwienia czy wybłyszczenia, farba musi mieć dużą zawartość żywic. W tych przeznaczonych do wnętrz takie spoiwo i zawieszone w nim pigmenty są rozproszone w wodzie.
Kierując się tym kryterium, już kilkanaście lat temu bez wahania sięgano po farby lateksowe, które wbrew nazwie nie zwierają kauczuku, lecz żywice akrylowe. Tworzą elastyczną powłokę, którą łatwo utrzymać w czystości. Jednak gdy ściany były narażone na intensywne zabrudzenie, zwłaszcza na tłuste plamy w kuchni, farba musiała sprostać nie tylko tym zanieczyszczeniom, ale również usuwającym je środkom i narzędziom. Powstały więc farby nowej generacji, o formule wzbogaconej komponentami ceramicznymi. Ich zadaniem jest uszczelnienie struktury farby – jest ona ściślejsza i bardziej jednolita niż standardowe produkty. Farba tworzy gładką i twardą powłokę, odporną na zabrudzenie i uszkodzenia mechaniczne.
Pierwsze farby ceramiczne nie miały głębokiego matowego wykończenia, lecz w zależności od kąta padania światła widoczny był subtelny połysk. Dlatego polecano je głównie do malowania ścian w kuchniach i łazienkach. Obecnie wiele wyrobów tworzy matowe powłoki, a dzięki trwałości staje się farbą, której zakup rozważa się w pierwszej kolejności.
W wielu produktach już nazwa handlowa wyrobu jasno określa, że mamy do czynienia z farbą ceramiczną. Jednak nie zawsze tak być musi. Czasem jest to nowoczesna, plamoodporna farba lateksowa o właściwościach farb ceramicznych.
Co można malować farbą ceramiczną?
Ważne jest zarówno podłoże, na jakie można nanosić farbę, jak i typ pomieszczenia. Większość produktów ma typowo wewnętrzne zastosowanie – malowanie ścian i sufitów. Podłożem mogą być różnego rodzaju tynki (cementowe, cementowo-wapienne, gipsowe), ale także płyty g-k, drewno i materiały drewnopochodne, a nawet metal, choć w przypadku tych ostatnich zwykle jest zalecane gruntowanie podłoża. Farby ceramiczne nadają się do wszystkich pomieszczeń, ale ze względu na właściwości są polecane zwłaszcza do tych szczególnie narażonych na zabrudzenia: pokoje dziecięce, korytarze, klatki schodowe, kuchnie, jadalnie. Powłoki dobrze znoszą dezynfekcję, więc farb ceramicznych używa się także w obiektach użyteczności publicznej, służby zdrowia, zakładach produkcyjnych (także spożywczych).
Farbami ceramicznymi można malować całe powierzchnie ścian albo pomalować nimi tylko fragmenty narażone na zabrudzenia i uszkodzenia mechaniczne. Wtedy farba ceramiczna może na przykład zastąpić tradycyjną lamperię, umożliwić rysowanie po ścianie kredą (farba tablicowa).
Lotne związki organiczne w farbach ceramicznych
Obecne wymagania stawiane farbom stosowanym we wnętrzach są na tyle rygorystyczne, że producenci dokładają wszelkich starań, by maksymalnie obniżyć zawartość LZO. Tymi substancjami są rozpuszczalniki ulatniające się z farby podczas malowania i schnięcia. U osób wrażliwych mogą powodować dyskomfort, a nawet wywoływać reakcję alergiczną. Zgodnie z obowiązującą normą wodorozcieńczalna farba do wnętrz może ich zawierać do 30 g/l. Zwykle w farbach ceramicznych ta wartość jest znacznie niższa i nie przekracza 10 g/l. Niektóre z nich w ogóle nie zawierają LZO. Za takie należy uznać nie tylko te, przy których pojawia się informacja „nie zawiera", ale również te wyroby, w których zawartość lotnych związków organicznych nie przekracza 1 g/l. Takie farby podczas malowania nie wydzielają charakterystycznego zapachu, a pomieszczeń nie trzeba długo wietrzyć po zakończeniu prac.
Stopień połysku farby ceramicznej
Coraz chętniej sięgamy po farby dające matowe wykończenie powierzchni. To, co jest już standardem w farbach do sufitu, staje się wyraźnym trendem w przypadku ścian. Matowa powłoka znacznie słabiej odbija światło. Dzięki temu nawet podłoże, które nie jest idealnie gładkie, może się takie wydawać. Obecnie niemal wszystkie farby ceramiczne dają matowe powłoki, a niektóre są oferowane w głębokim macie, czyli według polskiej normy charakteryzujący je współczynnik odbicia światła przy kącie pomiaru 85° ma wartość poniżej 5. Po farby w głębokim macie warto sięgać zwłaszcza wtedy, gdy zależy nam, by otrzymać przytulny efekt, bez refleksów światła wpadającego z określonego kierunku. Także wtedy, gdy farbą będziemy malować sufity.
Jak malować farbą ceramiczną?
Większość farb ceramicznych farb można nanosić na podłoże wałkiem, pędzlem lub metodą natrysku z agregatu malarskiego. Jednak w przypadku niektórych produktów nie zleca się natrysku, a w jednym malowania wałkiem.
Aby ocenić, jak szybko uda się osiągnąć zamierzony efekt, trzeba wziąć pod uwagę nie tylko liczbę warstw, w których nakłada się farbę, ale również czas potrzebny na wyschnięcie każdej z nich. Zwykle potrzebne jest dwukrotne malowanie podłoża. Żeby przystąpić do malowania kolejnej warstwy, trzeba odczekać od dwóch do sześciu godzin. Znaczne różnice między produktami widać w wartościach czasu schnięcia do użytkowania. Jedni podają czas, po którym ściana jest po prostu sucha, czyli od 2 do 12 godzin. Inny z kolei wyraźnie precyzują, po jakim czasie powłoka nabierze deklarowanych właściwości – czasem wystarczą na to dwa tygodnie, a czasem potrzeba aż czterech. To znaczy, że wcześniejsze sczyszczanie ewentualnych zabrudzeń może spowodować uszkodzenie powłoki, na przykład na głębokim macie może powstać wybłyszczenie.
Ile farby ceramicznej potrzeba na pomalowanie pokoju 20 m²?
Przy zakupie farby warto sprawdzać nie tylko cenę opakowania czy podaną za litr wyrobu, ale deklarowane parametry, w tym jej zużycie i zalecaną liczbę warstw. Ponieważ farbę nanosi się na podłoże dwukrotnie, to 1 l wystarczy na 4-10 m². Jak to się przekłada na koszt materiału? Im cena za litr farby niższa, a wydajność większa, tym tańszy materiał.
Sprawdźmy to na przykładzie pokoju o powierzchni 20 m², przyjmując, że ściany mają powierzchnię około 44 m² (po odliczeniu okna i drzwi). Przy wydajności 4 m²/l potrzebujemy przynajmniej 11 l farby, czyli na przykład opakowanie 10- i 2,5-litrowe. Jeśli natomiast wybierzemy farbę o największej deklarowanej wydajności (10 m²/l), wówczas możemy kupić opakowanie pojemności 5 l. W przypadku farb o wydajności do 7 m²/l potrzebujemy jej nieco ponad 6 l, więc nie starczą dwa opakowania po 3 l i trzeba kupić jeszcze 1 l.
Nie warto jednak kupować farby „na styk", bo zwykle potrzeba jej i tak więcej, niż wynika to ze wstępnych szacunków. A gdy zabraknie jej choćby na bardzo mały fragment powierzchni, to później i tak będziemy musieli pomalować całą płaszczyznę, by nie było widocznego połączenia warstw. Kalkulując koszty, warto wziąć pod uwagę trwałość wymalowań. Producenci deklarują, że powłoka bardzo długo przetrwa w idealnym stanie, nie mniej niż 10, a czasem ponad 15 lat. To wszystko dzięki światłotrwałym pigmentom i ceramicznym cząstkom, które nie przyciągają kurzu.