Problematyka odpowiedzialności autora, który dokonuje adaptacji gotowego (istniejącego) projektu

Spis treści

1. Wprowadzenie do zagadnienia
2. Odpowiedzialności autora, który dokonuje adaptacji gotowego (pierwotnego) projektu
3. Prawa do pierwotnej dokumentacji projektowej
4. Prawa zależne do pierwotnej dokumentacji projektowej
5. Kwestie związane ze sprawowaniem nadzoru autorskiego
6. Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji skupimy się na dość powszechnym zagadnieniu związanym z szeroko rozumianą odpowiedzialnością autora, który dokonuje adaptacji gotowego (istniejącego wcześniej) projektu np. domu jednorodzinnego. W publikacji poruszone zostaną również tematy związane z:

• problematyką praw do pierwotnej dokumentacji projektowej;
• problematyką praw zależnych do pierwotnej dokumentacji projektowej;
• zakresem odpowiedzialności autora, który dokonuje adaptacji pierwotnego projektu;
• wskazówkami praktycznymi odnoszącymi się do poruszanych zagadnień.

Wprowadzenie do zagadnienia

Najistotniejszą kwestią z perspektywy inwestora jest podpisanie umowy o prace projektowe z danym projektantem lub biurem projektowym. W tym miejscu należy wskazać, że należycie przygotowana umowa w tym przedmiocie powinna zawierać m.in.:

• klauzule odnośnie przeniesienia praw autorskich do dokumentacji projektowej;
• klauzule umożliwiającą dalszą ingerencję w dokumentację projektową przez inny, uprawniony podmiot;
• kwestie związane ze sprawowaniem nadzoru autorskiego w ramach zakontraktowanego wynagrodzenia lub w ramach odrębnego wynagrodzenia.

Naturalnie powyższe wyliczenie nie zawiera wszystkich elementów, które powinna posiadać taka umowa, jednakże wskazują one wyłącznie na najistotniejsze elementy z punktu widzenia poruszanej problematyki.

Odpowiedzialności autora, który dokonuje adaptacji gotowego (pierwotnego) projektu

W tym miejscu warto jest wskazać, że jeżeli projektant będzie posiadać zgodę autora pierwotnego projektu do ingerencji w dzieło, wówczas takie działanie będzie legalne. Będzie to możliwe w trybie art. 46 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, o którym jest mowa w dalszej części artykułu.

Jeżeli projektant dokona zmian w pierwotnej dokumentacji projektowej, wówczas ponosi on odpowiedzialność za zakres wprowadzonych zmian. Oznacza to obowiązek ponownego sprawdzenia całego projektu przez pryzmat obowiązujących przepisów prawa, dostosowania do ustaleń miejscowego planu zagospodarowania terenu lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, oraz do warunków lokalnych takich jak strefy klimatyczne, czy warunki gruntowych etc. To on w rozumieniu art. 20 Ustawy prawo budowlane, jest uważany za projektanta tego obiektu przejmując wszystkie wynikające z ustawy prawa i obowiązki, łącznie z odpowiedzialnością za cały projekt.

Prawa do pierwotnej dokumentacji projektowej

Aby można było legalnie wykorzystać otrzymaną od pierwotnego autora dokumentację projektową, należy zadbać o właściwe uregulowanie tej kwestii w umowie o prace projektowe. Inwestor powinien dysponować możliwie najszerszymi uprawnieniami z punktu widzenia przepisów Ustawy z dnia z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2509) – dalej „pr. aut.”.

Prawa zależne do pierwotnej dokumentacji projektowej

Inwestor powinien dopilnować, aby w zakresie klauzul, które będą zawierane w umowie o prace projektowe z autorem pierwotnej dokumentacji projektowej, znajdowało się postanowienie odnośnie praw zależnych. Zgodnie bowiem z art. 46 pr. aut. – jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych. Prawem zależnym jest w tym przypadku prawo do dalszej ingerencji w dzieło (dokumentację projektową). Bez przeniesienia takich praw, kolejny autor dokumentacji nie może legalnie ingerować w otrzymany projekt, który jest innego autorstwa.

Kwestie związane ze sprawowaniem nadzoru autorskiego

Z praktycznego punktu widzenia warto jest, aby w umowie z projektantem lub biurem projektowym uregulować kwestię sprawowania nadzoru autorskiego. Ważnym jest, aby określić jego zakres (albo powołać się wyłącznie na zakres wynikający z przepisów prawa budowlanego), częstotliwość spotkań, wynagrodzenie etc.

Podsumowanie

Projektant, który dokonuje ingerencji w dzieło (dokumentację projektową), musi liczyć się z tym, że to on ponosi odpowiedzialność za dokonane w tym projekcie zmiany. Wcześniej warto jest zadbać o uzyskanie od pierwotnego autora projektu wszelkich zgód, oświadczeń i zapewnień, aby możliwa była w pełni legalna ingerencja w pierwotnie sporządzony projekt.